अकोला जिल्ह्याची माहिती || Akola District Information in Marathi

अकोले जिल्ह्याची भौगोलिक माहिती - Geographical Information about Akola District

अकोला जिल्हा हा महाराष्ट्राच्या पूर्व भागात आहे. हा जिल्हा अमरावती प्रशासकीय विभागात येतो. 1 जुलै 1998 रोजी महाराष्ट्रातील अकोला जिल्ह्याचे विभाजन करून वाशिम जिल्ह्याची निर्मिती करण्यात आली. त्यामुळे अकोला आणि वाशिम हे दोन नवे जिल्हे निर्माण झाले. अकोला जिल्ह्यात अकोला शहर महानगरपालिकेची स्थापना 1 ऑक्टोबर 2001 रोजी करण्यात आली. अकोला जिल्ह्याचे क्षेत्रफळ सुमारे 5428  चौरस किलोमीटर इतके आहे.या जिल्ह्यांमध्ये अकोला, बाळापूर, पातूर, बार्शीटाकळी, मुर्तिजापूर, अकोट आणि तेल्हारा असेच 7 तालुके आहेत.या तालुक्यांमध्ये अकोला तहसील चे क्षेत्रफळ सर्वात जास्त  आहे. सुमारे 1134.  13 चौरस किलोमीटर इतके आहे. या जिल्ह्याची एकूण लोकसंख्या सुमारे 18 18 617 इतकी आहे. या जिल्ह्याचे पर्जन्यमान सरासरी 750 ते 1000 मिलिमीटर इतके आहे.

अकोला जिल्ह्यातील नद्या आणि धरण - Rivers and Dams in Akola District

अकोला जिल्ह्यात पूर्णा, पेंडी, उमा, काटेपूर्णा, लोणार, मोरणा, निर्गुणा, वाण, विश्वामित्र,गांधारी आणि मन या महत्त्वाच्या नद्या आहेत. येथे काटेपूर्णा आणि वाण हे मोठे सिंचन प्रकल्प आहेत. तर मोरणा, निरगुना आणि उमा हे मध्यम सिंचन प्रकल्प आहेत. पारस हे महाराष्ट्रातील महत्त्वाचे औष्णिक विद्युत केंद्र या जिल्ह्यातील बाळापुर तालुक्यात आहे. उष्ण व विषम हवामानाचा हा जिल्हा असल्याने उन्हाळा अतिशय उष्ण तर हिवाळा अतिशय थंड असतो.

कापूस, ज्वारी, कडधान्ये, गहू व भुईमूग ही येथील मुख्य पिके आहेत. अकोला जिल्ह्यामध्ये तीन मोठ्या संशोधन संस्था आहेत. त्यामध्ये पंजाबराव देशमुख, कृषी विद्यापीठ महाराष्ट्र पशुधन विकास महामंडळ आणि महाराष्ट्र राज्य बियाणे महामंडळ म्हणजेच "महाबीज "यांचा समावेश आहे.

अकोला जिल्ह्यातील पर्यटन स्थळे - Tourist Places in Akola District

अकोला जिल्ह्यात नरनाळा, अकोला, अकोट आणि बाळापूर हे ऐतिहासिक किल्ले आहे.नरनाळा हे अभयारण्य देखील आहे. नरनाळा अभयारण्य हे विदर्भातील प्रसिद्ध असलेल्या मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पाचा एक भाग आहे.  नरनाळा किल्ला व अभयारण्य आला भेट देणाऱ्यांची संख्या मागील काही वर्षांत खूप वाढली असून जिल्हा प्रशासनाने दरवर्षी भरणारा नरनाळा महोत्सव सुरू केला आहे.

वारी भैरवगड देखील येथून जवळच आहे. बार्शीटाकळी तालुक्यातील काटेपूर्णा धरण आणि काटेपूर्णा अभयारण्य लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे. हे अभयारण्य विदर्भातील महत्त्वाचे अभयारण्य आहे. येथे वनस्पतींच्या सुमारे 115 प्रजाती आढळतात. मुख्य वृक्ष प्रजातींमध्ये बहुसंख्य प्रमाणात आढळणारे बेहडा, धावडा, मोह, तेंदूपान, खैर, सळई, बोला आणि तेऊदे यांचा समावेश आहे. याशिवाय या अभयारण्यात  बार्किंग हरीण, लांडगा, बिबट्या, तरस, रानडुक्कर, नीलगाय, काळे हरिण, ससा, जंगली मांजर आणि माकड या वन्यजीवांचा अधिवास आहे. इथे शासकीय निवासस्थाने व व्यावसायिक हॉटेल्स उपलब्ध आहेत. 

अकोला जिल्ह्यातील धार्मिक स्थळे - Temples in Akola District

अकोल्यातील राजराजेश्वर मंदिरातील महादेव हे अकोल्याचे ग्रामदैवत आहे. श्रावण महिन्यात येथे मोठी यात्रा भरते.येथे काही भक्त पूर्णा नदीवरून कावडीने पाणी आणून मंदिरातील शिवलिंगावर अभिषेक करतात.अकोट तालुक्यातील मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पामध्ये श्रीक्षेत्र धारगड येथील महादेवाचे देवस्थान आहे. येथे येण्यास बंदी आहे, परंतु श्रावण महिन्यातल्या तिसऱ्या सोमवारी येथे मोठी यात्रा भरते. याशिवाय गायगाव चा श्री गणेश, वारी भैरवगड चा मारोती, काटेपूर्णा ची चंडिकादेवी, पातूरची रेणुका माता भाविकांच्या आकर्षणाची मुख्य केंद्रे आहे. 

संत श्री गजानन महाराजांचे शेगाव येथील मंदिर अकोल्याहून फक्त 50 किलोमीटर अंतरावर आहे. पातुर येथील दोन विहार, वाशिम येथील बालाजीचे मंदिर, कारंजा येथील जैन देवालय,  तसेच नरसिंह सरस्वतींचे मंदिर व बार्शी टाकळी येथील हेमाडपंती देवालये या भागाच्या पुरातन वैभवाची साक्ष देतात. शिरपूर जैन धर्मियांची काशी मानले जाते.तर सेवाभाया संतांची कर्मभूमी असलेले पोहरादेवी मंगरुळपीर तालुक्यातील महत्वपूर्ण तीर्थक्षेत्र आहे. अकोल्यामध्ये सालासर मंदिराची स्थापना गंगानगर येथे वर्ष 2014 मध्ये झाली. येथे श्री हनुमान जी, श्री राम दरबार, श्री राधा कृष्ण आणि भगवान शिवशंकर यांची देवालय आहे. मंदिराचा परिसर दोन लाख चौरस फूट इतका आहे.यामध्ये सुंदर बगीचा आहे.